Ülkemizde ve tüm dünyada önemi her geçen gün artan ve hatta zaman zaman bir numaralı gündem olarak karşımıza çıkan enerji, enerji üretimi, enerji kullanımı ve verimliliği, çevre politikaları ile de desteklenerek tüm endüstride olduğu kadar günlük hayatımızda evlerimize kadar giren ve önemi her geçen gün artan bir konu.
Bununla ilgili olarak binalarımızda, ofislerimizde, evlerimizde kullandığımız tüm elektrikle çalışan cihazlarımız, beyaz eşyalarımız, kullandığımız aydınlatma armatürlerinden klimalarımıza kadar, enerji verimliliği, dolayısıyla enerji tasarrufu hepimizi çok yakından ilgilendiriyor. Özellikle Avrupa Birliği parlementoları, hükümetler, enerji verimliliği konusunu bir devlet politikası haline getirmiş durumdalar. Bu yolda her geçen gün yeni enerji politikaları, mevzuatlar, yönetmelikler, tebliğler, bu çerçevede yayımlanıyor ve süreç içinde bir bir hayata geçiriliyor.
Diğer güncel konularda olduğu gibi, Türkiye olarak da Avrupa Birliği uyum yasaları çerçevesinde, Birliğin yayımladığı, hayata geçirdiği bahsettiğimiz enerji ve enerji verimliliği politikaları, mevzuatlar, yönetmelikler ve bunlarla ilgili tebliğler yakından takip ediliyor. Arkasından Türkiye’de de izlenen ve yakından takip edilen bu politikalar birer birer ülkemizde de hayata geçiriliyor.
Binalarımızda, evlerimizde, ofislerimizde kullandığımız klimalar da, son zamanlarda enerji verimliliği politikaları çerçevesinde bu konudan yeteri kadar pay almaya devam ediyor. Özellikle Avrupa’da henüz yeni yürürlüğe (01.01.2013) giren klimalardaki enerji verimliliği mevzuatı, diğer beyaz eşyalarda daha önce çıkmış enerji verimliliği yönetmeliklerinden eksik kalmayacak kadar kapsamlı ve detaylı.
Ev tipi split klimalar ile ilgili enerji verimli ürünler konusuna gelince, Türkiye’de ilk kez yine Avrupa birliği uyum mevzuatları ve yasaları çerçevesinde ilk kez 2006yılı sonunda «EV TİPİ KLİMALARIN ENERJİ ETİKETLEMESİNE İLİŞKİN YÖNETMELİK» yayımlandı ve 2007 yılı başlarında yürürlüğe girerek günümüze kadar geçerliliğini devam ettirmiş durumda. Bu yönetmelik Avrupa Birliğinin 2002/31/EC sayılı Direktifine paralel olarak hazırlanmış ve yukarıda belirttiğimiz gibi yürürlülüğe girmiştir. Bu Yönetmelik, elektrik dışında başka enerji kaynaklarıyla çalışan klimalar, havadan-suya ve sudan-suya sistemler ile 12 kW’den daha fazla soğutma gücüne sahip klimalar hariç olmak üzere, TS EN 14511 standardında veya ilgili uyumlaştırılmış ulusal standartlarda tanımlanmış elektrik enerjisi ile çalışan ev tipi klimaları kapsamaktadır. Burada yönetmeliğe göre, başta iç ve dış ortam test şartları (TS EN 145111) şu şekilde tanımlanmıştı:
Soğutma (KT/YT):IO 27/19 °C , DO 35/24 °C
IO: İç Ortam sıc.
DO: Dış ortam sıc.
Isıtma (KT/YT):IO 20/15 °C, DO 7/6 °C
Burada görüldüğü gibi klimanın hem soğutma hem de ısıtma olarak verimliliği, sabit sıcaklıklarda belirleniyordu.
|
Sınıf
|
EER(W/W)
|
|---|---|
|
A
|
3.20 < EER
|
|
B
|
3.00
|
|
C
|
2.80
|
|
D
|
2.60
|
|
E
|
2.40
|
|
F
|
2.20
|
|
G
|
2.20 ≤ EER
|
|
Sınıf
|
COP(W/W)
|
|---|---|
|
A
|
3.60 < COP
|
|
B
|
3.40
|
|
C
|
3.20
|
|
D
|
2.80
|
|
E
|
2.60
|
|
F
|
2.40
|
|
G
|
2.40 ≤COP
|
Geçen zaman içerisinde sabit dış hava (dış ortam) sıcaklıklarında hesaplanan klima enerji verimliliğinin gerçek hayatı yani klima kullanımını doğru ve etkin temsil edemediği gerçeği ve gerekçesiyle, hem soğutma hem de ısıtma konumlarında «sezonsal verimlilik» adı altında yeni bir metodoloji ve hesaplama yöntemiyle klimalardaki enerji verimliliği tamamen tüm detayları ile Avrupa birliği ülkelerinde değiştirilmiştir.
Buna göre, soğutma ve ısıtma sezonları (mevsimleri) için dış hava sıcaklıkları görülme sıklıkları (Avrupa Birliği ülkeleri sınırları içinde meteoroloji istasyonlarından elde edilen geriye dönük uzun yıllara ait herbir sıcaklığın görülme saatleri-sıklığı verileri) tespit edilerek klimaların bu sıcaklıklardaki enerji verimliliği ayrı ayrı hesaplanmaktadır. Böylece, belirlenen tüm soğutma/ısıtma sezonuna yayılan ve kapsayan yeni bir sezonsal verimlilik hesap metodolojisi ve yöntemi, dolayısıyla klimalarda (12 kW anma kapasitesine eşit ya da daha az anma kapasitesine sahip klimaları kapsayan) yeni sezonsal verimlilik ve enerji etiketlemesi yönetmeliği ortaya çıkmıştır.
(Energy Labelling of Air-Conditioners DIRECTIVE 2010/30/EU Regulation (EU) No 626/2011 July 2011).
(Avrupa Birliği ülkelerinde yürürlüğe giriş tarihi : 1 Ocak 2013) Soğutma sezonu (mevsimi) ve ısıtma sezouu (mevsimi) “ortalama”, “daha sıcak” ve “daha soğuk” için bin numarası (j), °C cinsinden ifade edilen dış ortam sıcaklığı (Tj) ve bin başına düşen saat sayısı (hj). ‘db’ = dry bulb/kuru termometre sıcaklığı
Avrupa Birliği’nde yürürlüğe giren bu yeni yönetmelik ile mevcut yönetmelik arasındaki en belirgin farklı noktalardan birisi de ısıtma sezonu için iklim kuşaklarının 3 ana bölge olarak tariflenmesi. Burada tariflenen bölgeler, şu şekilde belirtilmiştir: «Daha sıcak», «Ortalama» ve «Daha Soğuk» Avrupa Birliği’ni kapsayan bu yeni yönetmelikte diğer bir majör değişiklik de enerji sınıfları değer aralıklarının tamamen değişmesi olarak karşımıza çıkıyor. Ayrıca yeni yönetmeliğe göre mevcut/eski yönetmelikte göre olmayan A+,A++ ve A+++ sınıflamalar da mevcut. Bu üç ilave sınıf da sırasıyla 2015,2017 ve 2019 yıllarında enerji etiketinde resmen yer alacak. Böylece en verimsiz klima enerji sınıfları ilave olan bu daha verimli sınıflarla beraber aşağıdan itibaren birer harf eksilmek suretiyle etiketleme güncellenecek.
Soğutma (KT/YT):IO 27/19 °C , DO 20 / 25 / 30 / 35 °C
Isıtma (KT/YT):IO 20/15 °C, DO -7 / 2 / 7 / 12 °C Ortalama
IO: İç ortam DO 2 / 7 /12 °C Daha sıcak
DO: Dış ortam DO -7 / 2/ 7 / 12 /-15 Daha soğuk
Test Standardı : EN 14825
Yukarıda görüldüğü gibi klimanın hem soğutma hem de ısıtma olarak verimliliği sabit sıcaklıklarda değil, sezona yayılmış ve tariflenmiş teste maruz tutulacak dış ortam sıcaklıklarına göre belirlenmektedir.
Yeni enerji etiketi yönetmeliğine göre, hesaplanan verimlilik değerleri aşağıdaki gibi değerlendirilerek klimanın enerji verimliliği harf sınıfına göre değer almaktadır.
AB ülkeleri için 1 Ocak 2013‘te yürürlüğe giren bu yeni enerji etiketi yönetmeliğinin Türkiye’ye de uygulanması amacıyla, geçtiğimiz yıl içinde Bilim Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından çalışmalar başlatılmış ve konu ile ilgili (Klimaların Enerji Etiketlemesine Dair) taslak tebliğ yayımlanarak ISKID vasıtasıyla sektörden görüşler istenmiştir. Bu süreçte sektör, ISKID beraber hareket ederek AB’de yürürlüğe giren bu yeni yönetmelik içeriği ve tüm hesaplama metodolojisini kullanarak çalışmalar başlatmış, özellikle ısıtma sezonsal verimliliği için AB ülkeleri haritasında olduğu gibi, Türkiye haritası üzerinde iklim kuşakları İ.T.Ü. (İstanbul Teknik Üniversitesi) Meteoroloji Bölümü öğretim üyelerinin yaptıkları çalışmalar sonucunda 3 ana bölge olarak renklendirilmiş ve tariflendirilmiştir.
Bu aşamada sektör, ilgili bakanlığın yapılan bu çalışmayı da içerecek şekilde yeni yönetmeliği Türkiye için yakın zamanda yayınlamasını ve yine sektör ve ilgili Bakanlık tarafından benimsenen 1 Ocak 2014 itibariyle de yürürlüğe girmesini beklemektedir.
Daikin, Avrupa Birliği’nin dünya ikliminin korunması ve küresel ısınmayı önleme adına 2008 yılında belirlediği 2020 yılına kadar %20 daha fazla yenilenebilir enerji kaynağı kullanımı, %20 daha az CO2 emisyonu ve %20 daha enerji verimli ürünlerin kullanılması hedeflerine katkı amacıyla bahsettiğimiz klimalardaki enerji verimliliği yönetmeliği çalışmalarına Avrupa’da baştan beri başrol oyuncusu olmuş ve bu konuda ilgili Avrupa Birliği Konseyi nezdinde etkili çalışmalarda bulunmuştur. Bu yüzden, henüz Avrupa’da dahi bu yönetmelik yürürlüğe girmeden 2012 yılı içerisinde, yani bir yıl öncesinde yeni yönetmelikte tarif edilen yüksek SEER ve SCOP sezonsal verimli klimalar geliştirerek pazarda ürünleri tüketici ile buluşturmuştur.
Daikin Türkiye olarak da, Türkiye’de de bu konuda öncülük yapıp hemen tüm ürünlerini Avrupa’da olduğu gibi henüz yönetmelik yayımlanmadan yeni enerji verimliliğine uygun yüksek SEER ve SCOP ile son kullanıcıları enerji verimli klimalar ile buluşturmayı bir görev ve hedef olarak benimseyerek, AB ülkeleri ile birlikte uygulamaya almıştır.
